بدن انسان در حالت طبیعی با تعریق خود را خنک میکند. اما در شرایط خاصی مانند افزایش دمای هوا تعریق به تنهایی کافی نیست. در این حالت دمای بدن به سرعت بالا میرود و دمای بسیار بالا ممکن است به مغز و سایر ارگانهای حیاتی آسیب برساند.
زمانی که میزان رطوبت بالاست عرق نمیتواند به سرعت تبخیر شود لذا در آزاد کردن سریع گرما کمکی به بدن نمیکند. علاوه بر میزان رطوبت، شرایط خطرساز دیگر شامل: سن (افراد مسن و کودکان کم سن)، چاقی، تب، کم آبی بدن، بیماریهای قلبی، بیماریهای ذهنی، گردش خون ضعیف، آفتاب سوختگی و مصرف دارو و الکل میباشد.
بنابراین میزان فعالیت در تابستان، در محیط باز یا بسته باید متعادل باشد به گونهای که به مکانیسمهای خنک کننده بدن کمک کرده و از بیماریهای ناشی از گرما پیشگیری نماید.
● خستگی گرمایی
خستگی گرمایی فرم خفیف بیماری ناشی از گرماست که میتواند بعد از چندین روز تماس با گرمای شدید و عدم جایگزینی مایعات کافی رخ دهد. این حالت واکنش بدن به افت شدید آب و نمک موجود در عرق است.
گروهی از افراد که بیشتر در معرض خستگی گرمایی هستند شامل افراد مسن، افراد با فشار خون بالا و کسانی که در محیط گرم، کار یا ورزش میکنند.
● علائم خستگی گرمایی
▪ تعریق زیاد ▪ رنگ پریدگی ▪ گرفتگی عضلات ▪ خستگی
▪ ضعف و بی حالی ▪ گیجی ▪ سردرد ▪ تهوع یا استفراغ
پوست ممکن است خنک و مرطوب باشد. نبض بیمار ضعیف و تند و تنفس سریع و سطحی است. اگر خستگی گرمایی درمان نشود ممکن است به سمت گرمازدگی پیشرفت نماید. در صورتی که علائم شدید شوند یا بیمار مشکل قلبی یا فشارخون بالا داشته باشد نیاز به اقدام فوری پزشکی است.
● اقدامات مورد نیاز در خستگی گرمایی
۱) مایعات خنک و غیر الکلی بنوشید.
۲) استراحت کنید.
۳) دوش آب سرد یا حمام سرد بگیرید.
۴) محیطی با تهویه هوای مناسب داشته باشید.
۵) لباسهای سبک و نازک بپوشید.
● گرمازدگی
زمانی که بدن قادر نیست دمای بدن خود را تنظیم و کنترل کند گرمازدگی رخ میدهد در این حالت ممکن است در عرض ۱۰ تا ۱۵ دقیقه دمای بدن به ۴۱ درجه سانتیگراد و حتی بیشتر برسد. در صورتی که گرمازدگی، اورژانسی درمان نشود میتواند باعث مرگ و ناتوانی دائمی شود.
● علائم گرمازدگی
نشانههای هشدار دهنده گرمازدگی متنوع بوده و بیشتر شامل موارد زیر است:
▪ افزایش شدید دمای بدن
▪ سرگیجه
▪ پوست قرمز، داغ و خشک (بدون عرق)
▪ نبض تند و قوی
▪ گیجی
▪ تهوع
▪ کاهش سطح هوشیاری
● روشهای پیشگیری از آسیبهای گرمایی
▪ به اندازه کافی آب بنوشید:
در هوای گرم بدون توجه به میزان فعالیت خود و قبل از اینکه تشنه شوید، میزان مایعات دریافتی را افزایش دهید. در خلال فعالیت سنگین در یک محیط گرم هر ساعت ۴-۲ لیوان مایعات خنک بنوشید.
مایعاتی که کافئین، الکل یا مقادیر زیادی شکر دارند ننوشید زیرا باعث میشود حجم بیشتری از مایعات بدن خود را از دست بدهید. همچنین از نوشیدن مایعات خیلی سرد اجتناب کنید زیرا باعث کرامپ معده (گرفتگی عضلات معده) میشود.
▪ نمک و املاح از دست رفته را جایگزین کنید:
تعریق زیاد باعث دفع نمک و املاح از بدن میشود. این مواد برای بدن ضروری هستند. بنابراین باید بسرعت جایگزین شوند.
▪ لباس مناسب بپوشید:
در فصل تابستان، لباسهای آزاد و سبک با رنگ روشن (که اشعه آفتاب را منعکس کرده و به تعریق بهتر کمک میکنند) بپوشید و توسط کلاه لبه دار و عینک آفتابی، خود را از نور آفتاب محافظت نمایید. ۳۰ دقیقه قبل از خروج از منزل از کرم ضدآفتاب با SPF ( قدرت محافظت ) ۱۵ یا بیشتر استفاده کرده و آن را طبق دستور قید شده بر روی بروشور آن تمدید کنید.
▪ فعالیتهای خارج از منزل را به ساعاتی خنک در صبح و بعدازظهر محدود کنید.
▪ اگر به کار کردن یا ورزش در محیط گرم عادت ندارید، این فعالیتها را به آرامی شروع کنید و به تدریج آن را افزایش دهید.
▪ اگر در روزهای گرم تابستان، رژیم غذایی بینمک یا کم نمک دارید، با پزشک خود در این زمینه مشورت کنید.
تهیه و تنظیم: مریم فتحی
زیر نظر: دکتر مهناز روحی
منبع:www.c.d.c.gov
|