آلزایمر

آلزایمر شایع‌ترین نوع زوال عقل (دمانس) می‌باشد که به علت برخی اختلالات، عملکرد مغز را مختل می‌کند. به بطور متوسط، از هر ۱۰ سالمند بالای ۷۵ سال یک نفر به آلزایمر مبتلا می‌شود که با بالا رفتن سن و گذاشت از ۷۰ سال، این احتمال دو برابر افزایش می‌یابد. بطوری که تقریباً نیمی از جمعیت افراد بالای ۸۵ سال به این بیماری مبتلا می‌شوند.
● آلزایمر چیست؟
آلزایمر برای دومین بار در سال ۱۹۰۶ توسط دانشمند آلمانی به نام آلدیس آلزایمر شناسایی شد و پیش‌بینی شده است تا سال ۲۰۵۰ بیش از یکصد میلیون نفر در جهان به این بیماری مبتلا شوند.
آلزایمر نوعی بیماری مغزی است که با سرعت پایین رشد می‌کند و از علائم آن اختلال حافظه و در مراحل شدیدتر اختلال در قدرت استدلال، برنامه ریزی، تکلم و درک است. به گفته بسیاری از دانشمندان، آلزایمر به علت افزایش میزان تولید یا ذخیره یک نوع پروتئین خاص در مغز به وجود آمده و منجر به مرگ سلول‌های عصبی می‌شود. احتمال ابتلاء به آلزایمر بعد از ۷۰ سالگی به میزان چشمگیری افزایش می‌یابد به نحوی که حدود ۵۰ درصد از افراد بالای ۸۵ سال به این بیماری مبتلا می‌شوند.
● چه کسانی به آلزایمر مبتلا می‌شوند؟
عامل خطرناک در بروز این بیماری، افزایش سن است که رابطه مستقیم با آن دارد. هم اکنون ۸۰ درصد افراد بالای ۶۵ سال به این بیماری مبتلا می‌باشند. عوامل ژنتیکی نیز در این عارضه دخیل هستند. براساس آمار اعلام شده ۵-۲ درصد افراد بین ۴۰ تا ۵۰ سال به آلزایمر مبتلا می‌شوند. کودکان والدینی که در سنین پایین نشانه‌های آلزایمر در آنها دیده می‌شوند، ۵۰ درصد بیش از سایر کودکان در معرض ابتلاء به این بیماری قرار دارند. همچنین افرادی که به فشارخون بالا، بیماری‌های قلبی – عروقی، دیابت و بالا بودن کلسترول خون مبتلا هستند. خطر ابتلاء به آلزایمر آنها را بیشتر تهدید می‌کند. به علاوه افرادی که کمتر از هشت سال، تحصیل و آموزش داشته‌اند به علت فعالیت فکری و ذهنی کمتر، در معرض این بیماری قرار دارند. همچنین در همه بیماران مبتلا به سندرم داون تا پیش از ۴۰ سالگی نشانه‌های تغییر عملکرد مغز و بیماری آلزایمر دیده می‌شود.
● علائم بیماری آلزایمر
نشانه‌های بیماری آلزایمر در هر فردی با دیگری متفاوت است. با این حال علائم مشترکی وجود دارد که به تشخیص آن کمک می‌کند. از آنجا که بروز بیماری آلزایمر تدریجی است و با سرعت کمی رشد می‌کند در نتیجه بسیاری از خانواده‌ها اولین نشانه‌های بارز آلزایمر را با علائم افزایش سن اشتباه می‌گیرند یا فکر می‌کنند به علت استرس و فشار زیاد کار دچار مشکل شده‌اند. اما زمانی که فراموشی و اختلال در حافظه، مانند از یاد بردن اتفاقات تازه مشاهده می‌شود، باید احتمال آن را داد که چیزی بیش از افزایش سن تأثیر گذار بوده است. در مجموع اختلال در حافظه کوتاه مدت از اولین نشانه‌های بروز آلزایمر است. برای نمونه فرد ممکن است به دفعات خاموش کردن اتو را فراموش کند یا مصرف داروها در زمان خود را به یاد نیاورد. در ادامه فرآیند بروز آلزایمر تغییر محسوس در شخصیت را شاهد هستیم. فرد کمتر خودجوش می‌شود، از تعاملات اجتماعی روزمره دوری می‌کند و دل مرده و بی‌تفاوت می‌شود. تغییر در رفتار و حالات مانند تندخویی، سردرگمی، اختلال در حافظه بلندمدت و پرخاشگری نیز به دنبال آن به وجود می‌آید. در چنین مواقعی با مراجعه به یک پزشک یا روانشناس و انجام آزمون‌های رفتاری- شناختی و یا اسکن مغز، می‌توان از بروز بیماری اطمینان یافت. مرگ مرحله پایانی این بیماری است که معمولاً به علت ذات‌الریه یا حملات قلبی اتفاق می‌افتد. پزشکان توصیه می‌کنند در صورت بروز علائم زیر به پزشک مراجعه شود:
۱. فراموشی
۲. دشواری در انجام کارهای معمولی
۳. مشکلات زبانی و تکلم
۴. آشفتگی زمانی و مکانی
۵. ضعیف شدن قدرت تصمیم‌گیری
۶. مشکل در فکر کردن
۷. گم کردن لوازم و اشیا
۸. تغییر در رفتار و حالات
۹. تغییر شخصیت
۱۰. ضعیف شدن قوه ابتکار
● علل بروز آلزایمر
دانشمندان تاکنون موفق به یافتن پاسخ دقیقی برای این سوال که علت بروز آلزایمر چیست؟ نشده‌اند. برخی دانشمندان جهش ژنتیکی موروثی را علت اصلی این بیماری عنوان کرده‌اند. آنان معتقدند این عارضه موجب افزایش میزان تولید نوع خاصی از پروتئین در مغز می‌شود که به مرگ سلول‌های عصبی می‌انجامد. بسیاری از این آزمایش‌ها فقط سعی در کاهش میزان تولید این پروتئین دارد تا شاید گامی در زمینه مقابله با آن باشد. از سویی دیگر عواملی چون ورزش، تحرک ذهنی و رژیم غذایی معمولی را از راههای جلوگیری می‌دانند. زنان بیشتر از مردان به آلزایمر مبتلا می‌شوند که به علت طول عمر بیشتر زنان نسبت به مردان نیست.
● نحوه جلوگیری و مقابله با آلزایمر
بیشتر مطالعات نشان می‌دهد که فاکتورهایی چون رژیم غذایی، خطرات قلبی عروقی، مصرف داروهای مختلف یا فعالیت‌های فکری و ذهنی بیش از دیگر عوامل می‌تواند در بروز جلوگیری از آلزایمر مؤثر باشد. رژیم غذایی شامل میوه، سبزیجات، نان، گندم، روغن زیتون و ماهی می‌تواند خطر ابتلاء به آلزایمر را کاهش دهد. همچنین ویتامین‌های مختلفی مانند B12- B3- C و اسیدفولیک برای مقابله با آلزایمر توصیه شده‌اند.
عوامل مؤثر در افزایش بیماری‌های قلبی- عروقی مانند فشارخون بالا، سیگار، دیابت و کلسترول بالا خطر ابتلاء به آلزایمر را افزایش می‌دهد. به همین دلیل، کنترل آنها توصیه شده است. فعالیت‌های فکری و ذهنی نظیر شطرنج، حل جدول، روابط اجتماعی روزانه و یادگیری زبان دوم بیش از مصرف داروها می‌تواند در مقابله با آلزایمر مؤثر باشد.
● دورنمای آلزایمر
هم اکنون طول عمر مبتلایان به آلزایمر کاهش یافته است. متوسط عمر افرادی که علائم آلزایمر در آنها شناسایی شده فقط هفت سال است و کمتر از سه درصد بیماران بیش از ۱۴ سال زنده می‌مانند. عواملی چون مصرف الکل، دیابت و مشکلات قبلی در کوتاه شدن عمر مبتلایان تأثیرگذار است. البته مردان مبتلا طول عمر کمتری نسبت به زنان دارند. آلزایمر معمولاً به شکل مستقیم منجر به مرگ نمی‌شود. بلکه مشکلات جانبی باعث مرگ می‌شود. در هر حال تشویق بیماران به حضور در تعاملات اجتماعی روزمره، پیاده روی، تمرین برای افزایش قدرت حافظه و تحرک جسمی تأثیر قابل توجهی در افزایش طول عمر آنها دارد.

ترجمه : دکتر نسرین برازش منبع : medicinenet.com