۰۵ روش ارزیابی مصدوم

گام اول، عکس العمل ها و پاسخ دهی مصدوم را بررسی کنید
اگر با فردی روبرو شدید که بر روی زمین افتاده، ابتدا باید ببینید که بیهوش است و یا هوشیاری دارد، برای این منظور از وی پرسش ساده ای بکنید مثل اینکه چه اتفاقی افتاده است؟ یا این که به وی دستور بدهید که چشم‌هایش را باز کند. صحبت شما باید بلند و واضح و نزدیک گوش مصدوم باشد.
اگر هیچ عکس العملی از وی ندیدید، شانه وی را به نرمی لمس کرده و کمی تکان دهید.
- فردی که کاملاً بیهوش است به هیچ وجه عکس العمل از خود نشان نمی‌دهد.
- مصدوم ممکن است نسبت به درد واکنش نشان دهد، از روی پوست وی را نیشگون ملایمی بگیرید.
- شخصی که نیمه هوشیار است ممکن است آهسته و بریده بریده سخن گفته، ناله کرده و یا حرکات مختصری نشان دهد.
اگر مصدوم دارای واکنش و پاسخدهی بود، تا زمان سرحال آمدن وی و یا رسیدن اورژانس، به کنترل وضعیت وی ادامه دهید (ممکن است وی بیهوش شود و یا از بیهوشی خارج گردد)
اگر مصدوم هیچ پاسخی نداد و بیهوش بود اعمال ذکر شده در گام ۲ را انجام دهید.
تذکر ۱: همیشه تصور کنید که صدمه‌ای به سر یا گردن وارد شده است، در مورد حرکت دادن و دست زدن به سر مصدوم کاملاً دقت کنید و شانه‌های وی را کاملاً با ملایمت تکان دهید.
تذکر ۲: برای ارزیابی واکنش اطفال زیر یکسال، ضربه ملایمی به کف پای او بزنید و هرگز از روش تکان دادن استفاده نکنید.
گام دوم: راههای هوایی را باز کنید
مسیر عبور هوا در فرد بیهوش ممکن است تنگ یا مسدود گردیده باشد. این امر موجب بروز طیفی از مشکلات تنفسی (از صدا دار شدن آن تا غیر ممکن شدن تنفس) می‌گردد. عامل عمده بروز این مشکلات این است که کنترل عضلانی ناحیه حلق از بین رفته، در نتیجه ممکن است زبان به عقب افتاده و موجب انسداد مسیر عبور هوا گردد. برای باز کردن راه هوایی، دو انگشت خود را زیر چانه مصدوم قرار داده و دست دیگرتان را روی پیشانی اش بگذارید و قدری سر وی را به عقب متمایل کنید. این عمل زبان را از مدخل ورود هوا بالا برده امکان تنفس به فرد می‌دهد. (در مورد کودکان زیر یکسال فقط از قرار دادن یک انگشت در زیر چانه استفاده کنید و گردن را بیش از حد به عقب نبرید)
گام سوم: تنفس را بررسی کنید
در کنار مصدوم زانو زده و صورت خود را نزدیک دهان وی بیاورید. از حواس بینایی و شنوایی برای بررسی وجود و نحوه تنفس استفاده نمائید. به مدت ۱۵ ثانیه در مسیر قفسه سینه خیره شوید و ببینید آیا حرکت دارد یا خیر؟ به صداهای تنفس نیز دقت کنید. نفس وی را روی گونه‌ی خود احساس کنید.
- اگر تنفس وجود ندارد، مبادرت به دادن تنفس مصنوعی نمائید و در صورت نیاز عملیات احیا را انجام دهید.
- اگر تنفس وجود دارد، مصدوم را در وضعیت ریکاوری قرار دهید.

منبع: مبانی کمک‌های اولیه، ترجمه: دکتر نادر سید رضوی.
انتشارات: مؤسسه آموزش عالی علمی کاربردی هلال ایران. چاپ اول .۱۳۸۳.